TÜRKİYE'DE LOJİSTİK EĞİTİMİ VEREN
ÜNİVERSİTELER
|
|||
ÜNİVERSİTE
ADI
|
FAKÜLTE/Y.OKUL/M.Y.O./ENSTİTÜ
|
BÖLÜM
ADI
|
BÖLÜM
TİPİ
|
Abant
İzzet Baysal Üniversitesi
|
Yeniçağa
Yaşar Çelik Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Adnan
Menderes Üniversitesi
|
Nazilli
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Anadolu
Üniversitesi
|
Açıköğretim
Fakültesi
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Anadolu
Üniversitesi
|
Eskişehir
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Artvin
Çoruh Üniversitesi
|
Hopa
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Bahçeşehir
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Balıkesir
Üniversitesi
|
Bigadiç
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Beykent
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Beykoz
Lojistik Meslek Yüksekokulu
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ) – Lojistik (İngilizce) – Lojistik (Uzaktan Eğitim)
|
ÖN LİSANS
|
Bitlis
Eren Üniversitesi
|
Hizan
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Celal
Bayar Üniversitesi
|
Kırkağaç
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Çağ
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi
|
Çan Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi
|
Yenice
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Seferihisar
Fevziye Hepkon Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Düzce
Üniversitesi
|
Kaynaşlı
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Erciyes
Üniversitesi
|
Develi
Hüseyin Şahin Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Erzincan
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Gazi
Üniversitesi
|
Uzaktan
Eğitim Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
(Uzaktan Eğitim)
|
ÖN LİSANS
|
Gaziantep
Üniversitesi
|
Naci
Topçuoğlu Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Gaziosmanpaşa
Üniversitesi
|
Zile
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Gediz
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Gümüşhane
Üniversitesi
|
İrfan Can
Köse Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Haliç
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Arel Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Aydın Üniversitesi
|
Anadolu
BİL Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Bilgi Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Gelişim Üniversites
|
İstanbul
Gelişim Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Kavram Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Kültür Üniversitesi
|
İşletmecilik
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
İstanbul
Ticaret Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Kadir
Has Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Kafkas
Üniversitesi
|
Sarıkamış
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Kocaeli
Üniversitesi
|
Hereke
Ömer İsmet Uzunyol Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Mehmet
Akif Ersoy Üniversitesi
|
Bucak
Hikmet Tolunay Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Mersin
Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Muğla
Üniversitesi
|
Dalaman
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Nevşehir
Üniversitesi
|
Gülşehir
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Nişantaşı
Meslek Yüksekokulu
|
Nişantaşı
Lojistik Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Okan
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Ondokuz
Mayıs Üniversitesi
|
Alaçam
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Pamukkale
Üniversitesi
|
Honaz
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Sakarya
Üniversitesi
|
Sakarya
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Süleyman
Demirel Üniversitesi
|
Senirkent
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Yaşar
Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Yeni
Yüzyıl Üniversitesi
|
Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Dumlupınar
Üniversitesi
|
Gediz
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Dumlupınar
Üniversitesi
|
Hisarcık
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Dumlupınar
Üniversitesi
|
Şaphane
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Dumlupınar
Üniversitesi
|
Tavşanlı
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Mustafa
Kemal Üniversitesi
|
Antakya
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Mustafa
Kemal Üniversitesi
|
Denizcilik
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Mustafa
Kemal Üniversitesi
|
Reyhanlı
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Mustafa
Kemal Üniversitesi
|
Yayladağı
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Namık
Kemal Üniversitesi
|
Çerkezköy Meslek
Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Namık
Kemal Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Selçuk
Üniversitesi
|
Kadınhanı
Faik İçil Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Selçuk
Üniversitesi
|
Sosyal Bilimler
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik
|
ÖN LİSANS
|
Trakya
Üniversitesi
|
Edirne
Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Trakya
Üniversitesi
|
Havsa
Meslek Yüksekokulu
|
Lojistik /
Lojistik (İÖ)
|
ÖN LİSANS
|
Atılım
Üniversitesi
|
İşletme
Fakültesi
|
Uluslararası
Ticaret ve Lojistik (İngilizce)
|
LİSANS
|
Beykent
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik ve Taşımacılık
|
LİSANS
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Deniz İşletmeciliği
ve Yönetimi Yüksek Okulu
|
Deniz
İşletmeleri Yönetimi Lojistik
|
|
Gaziantep
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Ticaret ve Lojistik
|
LİSANS
|
Gazikent
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Ticaret ve Lojistik
|
LİSANS
|
Girne
Amerikan Üniversitesi
|
Denizcilik
ve Ulaştırma Yüksekokulu
|
Ulaştırma
ve Lojistik
|
LİSANS
|
İstanbul
Arel Üniversitesi
|
Uygulamalı
Bilimler Yüksekokulu
|
Uluslararası
Lojistik ve Taşımacılık
|
LİSANS
|
İstanbul
Bilgi Üniversitesi
|
Uygulamalı
Bilimler Yüksekokulu
|
Uluslararası
Lojistik ve Taşımacılık
|
LİSANS
|
İstanbul
Gelişim Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik ve Taşımacılık
|
LİSANS
|
İstanbul
Kemerburgaz Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik Yönetimi
|
LİSANS
|
İstanbul
Üniversitesi
|
Ulaştırma
ve Lojistik Yüksekokulu
|
Ulaştırma
ve Lojistik
|
LİSANS
|
İzmir
Ekonomi Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Lojistik
Yönetimi
|
LİSANS
|
Kadir
Has Üniversitesi
|
Uygulamalı
Bilimler Yüksekokulu
|
Uluslararası
Ticaret ve Lojistik
|
LİSANS
|
Maltepe
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Ticaret ve Lojistik Yönetimi (İngilizce)
|
LİSANS
|
Okan
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik – Uluslararası lojistik (İngilizce)
|
LİSANS
|
Yaşar
Üniversitesi
|
İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik Yönetimi (İngilizce)
|
LİSANS
|
Yeditepe
Üniversitesi
|
Ticari
Bilimler Fakültesi
|
Uluslararası
Lojistik ve Taşımacılık
|
LİSANS
|
İstanbul Üniversitesi
|
Lojistik
Yönetimi ve Ulaştırma Tezsiz Yük.Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Okan Üniversitesi
|
Lojistik
Yönetimi Tezli-Tezsiz Yük. Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Bahçeşehir Üniversitesi
|
Tedarik
Zinciri ve Lojistik Yönetimi Yük.Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Dokuz Eylül Üniversitesi
|
Fen
Bilimleri Enstitüsü
|
Lojistik Mühendisliği
Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans
|
Y.LİSANS
|
Dokuz Eylül Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
|
Denizcilik
İşletmeleri ve Yönetimi Yüksek Lisans
|
Y.LİSANS
|
Dokuz Eylül Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
|
Lojistik ve
Deniz Ulaştırması Tezsiz Yük.Lis.
|
Y.LİSANS
|
İzmir Ekonomi Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
|
Lojistik
Yönetimi Tezli-Tezsiz Yük.Lis.
|
Y.LİSANS
|
Yeditepe Üniversitesi
|
Lojistik
Sistemleri Yönetimi ve Mühendisliği Yük. Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Maltepe Üniversitesi
|
Lojistik
ve Tedarik Zinciri Yönetimi (Tezli-Tezsiz) Yük.Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Galatasaray Üniversitesi
|
Pazarlama
ve Lojistik Yönetimi Tezsiz Yük. Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Galatasaray Üniversitesi
|
Lojistik ve
Finansman Yönetimi Yük. Lis.
|
Y.LİSANS
|
|
Kara
Harp Okulu
|
Savunma
Bilimleri Enstitüsü
|
Malzeme
Tedarik ve Lojistik Yönetimi Yüksek Lisans
|
Y.LİSANS
|
Kara
Harp Okulu
|
Savunma
Bilimleri Enstitüsü
|
Malzeme Tedarik
ve Lojistik Yönetimi Doktora
|
DOKTORA
|
Doğuş
Üniversitesi
|
Fen
Bilimleri Enstitüsü
|
Lojistik
ve Tedarik Zinciri Yönetimi Doktora
|
DOKTORA
|
İzmir
Ekonomi Üniversitesi
|
Sosyal
Bilimler Enstitüsü
|
Lojistik
Yönetimi Uzmanlıkla İşletme Doktora
|
DOKTORA
|
Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi konularında yararlı bilgiler içerir.
21 Mart 2012 Çarşamba
TÜRKİYE'DE LOJİSTİK EĞİTİMİ VEREN ÜNİVERSİTELER
TÜRKİYE’DE LOJİSTİK EĞİTİMİ
TÜRKİYE’DE LOJİSTİK EĞİTİMİ
Türkiye’de lojistik sektörü, diğer
gelişmiş ülkelerden gecikmiş bir şekilde, son 10-12 yıllık süreç içerisinde
hızla büyüme göstermiştir. Bu gecikmenin nedenlerinin en başında sektörün
değerinin ülkemizde geç kavranmış olması gelmektedir. ABD ve Avrupa ülkelerinde
lojistik sektörü 1960-1990’lı yıllarda gelişim evresini tamamlamış, küreselleşmenin
etkisiyle, özellikle yabancı sermayenin ve çok uluslu şirketlerin ülkemize
doğru yönelmesi, firmalar ve şirketler bünyesinde oluşan stratejik ortaklıklar
ve partnerliklerle sonuçlanmıştır. Bu sonuçların lojistik sektördeki iz düşümü
ise, sektörün gelişimi olarak karşımıza çıkmıştır. Diğer bir ifade ile yapancı
lojistik şirketler ve firmalar ülkemizdeki lojistik sektörün ve lojistik
firmalarının gelişiminde lokomotif görevi görmüştür. Bu gelişim süreci 2000’li
yıllarda hızlanmış ve günümüze kadar artarak gelmiştir.
Bugün 7 milyar insanın yaşadığı ve 16
trilyon dolarlık ticaret hacmine sahip dünya ekonomik pazarında, lojistik hacim
ortalama 6.4 trilyon dolar (%40) civarında bulunmaktadır. Ancak bu gün
itibarıyla Türkiye gerek dünya ticaret hacminin, gerekse lojistik hacmin
oluşturduğu pastadan yeteri kadar faydalanamamaktadır. Kıtalar arası lojistik
bir köprü ve kanal görevi gören ülkemiz, bugün itibarı ile 50-60 milyar dolarlık
(dünya lojistik hacminin yaklaşık yüzde biri) bir lojistik kapasiteye sahip
bulunmaktadır. Bu kapasite içerisinde çeşitli ölçeklerde birçok Lojistik Hizmet
Üreten Firma (LHÜF) hizmet vermektedir. Ancak söz konusu bu firmaların Türk
ekonomisine sağladığı lojistik değer yıllık ortalama 6-8 milyar dolar (dünya
lojistik hacminin yaklaşık binde biri) civarında bulunmaktadır. Diğer bir ifade
ile kapasitenin yalnızca % 13’nün kullanılması, lojistik potansiyel gücün,
kapasitenin, kaynakların ve enerjinin atıl kalmasına neden olmaktadır.
Bugün dünya ekonomisinde gelişmiş ülkelerin lojistik faaliyetler için
yapmış oldukları harcamaların GSMH’nın içindeki payı ortalama %1,5 - %2
arasında yer almaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde ise bu oran %0.2 ile %0.5
arasındadır. Bu oran Türkiye’de %0,3 civarındadır. Ülkelerin toplam yıllık
yatırımları içerisindeki lojistik yatırım payları ise, gelişmiş ülkelerde %15 -
%40 arasında seyrederken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran %2 - %5 arasında
kalmaktadır. Türkiye de bu oran yıllık %3’tür. Lojistik sektördeki yıllık
büyüme oranları ise, gelişmiş ülkelerde %5 - %12 arasında seyrederken,
gelişmekte olan ülkelerde ise bu oran %15 - %25’e çıkmaktadır. (Kriz yılları
hariç Avrupa’da yıllık % 7-10, Kuzey Amerika da yıllık %15, Asya da % 20 ve
Türkiye deki yıllık büyüme oranı ortalama %15-20’dir.).
Lojistik
sektöründeki büyüme, birçok işletmenin kendi bünyesinde lojistik
departmanlarını açması ve lojistik hizmetlerini dış kaynak kullanımı ile
karşılanması sonucu 3PL. ve 4PL. Lojistik Hizmet Üreten Firmaların (LHÜF)
sektörde yer alması ile artmış ve bununla doğru orantılı olarak sektörde
uzmanlaşma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Türkiye’deki uzmanlaşmış, profesyonel,
kalifiye, eğitimli personel sayısı sektörün ihtiyaçlarına cevap verecek düzeyde
değildir. Sektördeki gelişime bağlı olarak ülkemizde devlet, vakıf veya özel
üniversitelerde lojistik dallarında eğitim veren çeşitli ön lisans, lisans ve
lisansüstü (yüksek lisans-doktora) eğitim programları açılmaya başlanmış ve
günümüzde sayıları giderek artmaktadır. Eğitimin bu örgün yapılanmasının yanı
sıra, yaygın eğitim yapılanması ile de lojistik sektörün hizmet içi eğitim
ihtiyaçları özel danışmanlık ve eğitim firmaları tarafından karşılanmaya
başlanmıştır.
Bu gün küresel yapının ihtiyaçlarını
karşılayacak lojistik eğitimler çok boyutlu çok yönlü ve süreç bazlı olma
özelliği taşımaktadır. Bu durumu gerekli kılan etmenlerden biri lojistiğin
disiplinlerarası (lojistik, ekonomi, işletme, mühendislik vb.) bir olgu
olmasıdır. Diğeri etmen ise, lojistik iş süreçlerinde bir çok farklı özellikte
iş alanlarının (sigorta, gümrük, nakliye, depo yönetimi, envanter yönetimi,
pazarlama, müşteri hizmetleri vb.) birlikte yürütülmesi zorunluluğundan
kaynaklanmaktadır
Türkiye’de lojistik alanında lisans ve lisansüstü eğitim veren belli başlı üniversite ve bölümleri Tablo-1’de gösterilmiştir.
Tablo
1. Türkiye’de lojistik alanında lisans ve lisansüstü eğitim veren belli başlı
üniversite ve bölümleri
ÜNİVERSİTE ADI
|
ENSTİTÜ/FAKÜLTE
|
PROGRAM ADI
|
Yaşar
Üniversitesi
|
İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi
|
Uluslararası Lojistik Yönetimi
|
Atılım
Üniversitesi
|
İşletme Fakültesi
|
Uluslararası Lojistik ve
Taşımacılık
|
Beykent
Üniversitesi
|
İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi
|
Uluslararası Lojistik ve
Taşımacılık
|
İzmir
Ekonomi Üniversitesi
|
İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi
|
Lojistik Yönetimi
|
İzmir
Ekonomi Üniversitesi
|
Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
Lojistik Yönetimi Yüksek Lisans
|
Okan
Üniversitesi
|
İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi
|
Uluslararası Lojistik
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi
Yüksek Okulu
|
Deniz İşletmeleri Yönetimi
Lojistik
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Fen Bilimleri Enstitüsü
|
Lojistik Mühendisliği Tezli ve
Tezsiz Yüksek Lisans
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
Denizcilik İşletmeleri ve Yönetimi
Yüksek Lisans
|
Dokuz
Eylül Üniversitesi
|
Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
Lojistik ve Deniz Ulaştırması
Tezsiz Yüksek Lisans
|
Kara
Harp Okulu
|
Savunma Bilimleri Enstitüsü
|
Malzeme Tedarik ve Lojistik Yönetimi
Yüksek Lisans
|
Kara
Harp Okulu
|
Savunma Bilimleri Enstitüsü
|
Malzeme Tedarik ve Lojistik
Yönetimi Doktora
|
Doğuş
Üniversitesi
|
Fen Bilimleri Enstitüsü
|
Lojistik ve Tedarik Zinciri
Yönetimi Doktora
|
Günümüzde şirketler her alanda
işletmeye, sektöre, pazara ve müşteriye değer katabilecek niteliklerde,
donanımda ve rekabetçi özelliklere sahip profesyonelleri istihdam etmek
istemektedirler. Bu durum lojistik ve tedarik zinciri içerisinde yer alan
çeşitli görevlerdeki profesyoneller içinde geçerlidir. İşletmeler lojistiğin
operasyonel ve ekonomik katkıları yanında giderek artan stratejik katkılarının
farkına vardıkça ve lojistiğin, müşteri hizmet düzeyini arttırarak ve müşteri
memnuniyeti yaratarak firmalara rekabet avantajı sağlayan bir değer olduğunu anladıkça
nitelikli lojistik ve tedarik zinciri yönetimi profesyonellerine olan talep
artmaktadır.
Günümüzün lojistik profesyonelleri
büyük resmi görebilecek ve sistem elemanları arasında entegrasyonu sorunsuz
şekilde sağlayabilecek bilgi, yeterlilik ve becerilere sahip olması gerekir. Bu
da ekonomi, hukuk, işletme, ihracat, ithalat, lojistik, tedarik zinciri
yönetimi ve yönetimde insan ilişkileri konularında pek çok bilgi ve beceriye
sahip olmalarını gerektirir. Ancak bu bilgi becerilerin ağırlık dereceleri pozisyon
özellikleri, işletme özellikleri ve işletmenin bulunduğu bölgeye göre
değişebilir.
Nitelikli lojistik personellerinin; karmaşık yapıya uyum sağlayabilecek, ekiple çalışabilecek, yabancı dil veya dillere sahip, bilgisayar programları kullanabilen, süreç analiz ve yönetimini iyi yapabilecek, birden çok disiplin alanında bilgi sahibi, esnek düşünebilen, eğitime açık ve insan ilişkilerinde başarılı bireyler olmaları şarttır.
Lojistik eğitiminde, temelde benzer,
farklı ders gruplarının dağılımıyla oluşturulmuş iki ekolden söz edebiliriz. Bunlar;
1. İşletme
Modelli Lojistik Eğitimi,
2. Mühendislik Modelli Lojistik Eğitimi.
Mühendislik
modelinde mühendislik ve lojistik ve TZY derslerine ağırlık verilirken bunlar
özellikle yönetsel anlamda faydalı olacak işletme dersleri ile
desteklenmektedir.
İşletme
modelinde ise işletme bilimi dersleri ve lojistik ve TZY dersleri ağırlıklıdır
ve bunlar özellikle sistem yaklaşımı, karar alma ve analiz konularında faydalı
olacak mühendislik dersleri ile desteklenmektedir.
1990
Yılların ikinci yarısından itibaren üniversitelerde açılan eğitim programları
“Lojistik Mühendisliği” adı altında tasarlanmış olmasına rağmen, gelişen ve
değişen şartlar sonucu 2000’li yıllardan itibaren programlar değişikliğe
uğrayarak “Lojistik Yönetimi” adı altında toplanmıştır.
Bu
gün lojistik yönetimi eğitim programlarıyla; çok modlu tanımlanmış ulaştırma ve
entegre güvenlik iş çözümleri, sektörel, mühendislik, coğrafi, kavramsal,
sosyal, teknik ve teknolojik deneyimler, lojistik ve tedarik zinciri yönetimine
yönelik problem çözme, çözüm üretme, tasarım, iş ve iç süreçleri geliştirme,
süreç yönetimi, pazar analizi, yeni iş modelleri oluşturma ve geliştirme,
yaratıcı yeni nesil akıllı lojistik ve tedarik zinciri sistemleri geliştirme ve
analitik düşünme vb. yeteneklerin lojistik insan kaynağına kazandırılması
hedeflenmelidir.
Bu kapsamda lojistik eğitim verilecek bireylere
kazandırılması gereken becerileri; lojistik
kavramsal beceriler, lojistik teknik beceriler, lojistik ilişkisel beceriler ve
sosyal beceriler şeklinde sınıflandırmamız mümkündür. Bu becerilere örnek
verecek olursak;
Lojistik kavramsal beceriler olarak; uluslar arası ve küresel lojistik ve tedarik
zinciri yönetimi, ulaştırma ve nakliye, envanter, tedarik, satın alma, stok,
kalite, hizmet yönetimi, finans yönetimi, lojistik planlama (stratejik, taktik,
operatif planlama), lojistik politikalar, dağıtım yönetimi, yeşil ve tersine
lojistik, 1PL, 2PL, 3PL, 4PL ve 5PL, depolama ve tedarik zinciri yönetimi vb.
becerilerinin,
Lojistik teknik beceriler olarak; lojistik istatistiği, maliyet, fiyat,
paketleme, ambalajlama, bar-kodlama, lojistik mühendisliği, depo tasarımı,
genel tasarım, çözüm üretme, problem çözme, lojistik bilgi sistemleri (LBS),
tedarik zinciri tasarımı, muhasebe, süreç geliştirme, yeni iş süreçleri
oluşturma, karar verme süreçleri, karar destek sistemleri, maliyet analizi,
sigortalama, NETWORK oluşturma, iş akış analizi, sipariş süreç yönetimi,
performans hedefleri, cross docking, inavasyon, gümrük işlemleri, operasyon
yönetimi, nakliye yönetimi, trafik, yükleme, boşaltma, elleçleme ve dokümantasyon
vb. becerilerinin,
Lojistik ilişkisel beceriler konusunda ise; işletme yönetimi, ürün yönetimi ve
ürün geliştirme, üretim yönetimi, sektör, piyasa, pazarlama, promosyon,
ekonomi, sözleşme yönetimi, perakende yönetimi, stratejik planlama, stratejik
kaynak yönetimi, satış yönetim, talep yönetimi ve tahmini, kalite yönetimi,
zaman yönetimi, IT yönetimi, hukuk, muhasebe, çevre yönetimi, proje yönetimi,
yöneylem (harekat araştırması), endüstri mühendisliği, uluslar arası ilişkiler,
matematik, istatistik, organinasyonel yapı kurma, dış kaynak kullanımı, vb.
becerilerinin,
Sosyal beceriler olarak da; müşteri hizmetleri, çevre yönetimi,
yönetimde insan ilişkileri, motivasyon, iletişim, görüşme becerisi, liderlik,
işbirliği, pozitif tutum, medya, basın yayın, psikoloji ve örgüt psikolojisi
vb. becerilerinin kazandırılmasını sayabiliriz.
Sonuç olarak çağımızın
parlayan yıldızı konumundaki lojistik sektörünü gelecekte taşıyacak ve
geliştirecek olanlar nitelikli lojistik profesyonelleridir. Bu bireyler
arasından büyük resmi en iyi görme kabiliyetine sahip olan, iyi ve kaliteli
eğitim almış, nitelikli lojistikçiler sıyrılacak ve hem çalıştıkları
işletmeler, hem de kendileri için büyük bir değer konumuna geleceklerdir.
YEŞİL LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
YEŞİL LOJİSTİK VE YEŞİL TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
Günümüzde çevre kirliliği insanoğlunun neslinin tükenmesine yol açabilecek ana nedenlerden biri olarak görülmektedir. Buna bağlı olarak insanlar arasında oluşan “çevresel duyarlılık” faktörü işletmelerin endüstriyel döngülerinin içerisinde çevre koruma bilincinin gelişmesini dayatmıştır. Bir işletmeyi yeşil politikalar uygulamaya teşvik eden ya da zorlayan güçlerden biri devlet gücü ve onunla paralel olarak giden yasalar, bir diğeri de çevresel anlamda yanlış yönetimsel yaklaşımlar sonucunda yaşayabilecekleri olumsuz finansal ve yasal sonuçlardır.
Özellikle 20. yüzyılın
ikinci yarısında ekonomik ve teknolojik gelişmelere paralel olarak çevresel
değerlerin bozulması veya yok edilmesi, toplumların gelişmesine rağmen, kıtlık,
açlık, sera etkisi, küresel ısınma vb. sorunlara çözüm bulunamaması dikkatleri
giderek artan seviyede çevre konularına çekmiş ve yeşil yönetim kavramı ortaya
çıkmıştır.
Çevresel yönetimde “Reaktif, Proaktif ve Değer Yaratıcı” olmak üzere üç yeşil yaklaşımdan söz edebiliriz. Reaktif yaklaşımda işletmelerde çevreye duyarlı uygulamalar minimum düzeydedir ve bu faaliyetlerin çoğu yasal mevzuatın yarattığı zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Proaktif yaklaşımda ise işletmelerin rakipleri arasında bir rekabet avantajı sağlama düşüncelerinden dolayı yeşil uygulamalara yöneldikleri görülür. Değer Yaratıcı yaklaşımları benimseyen şirketlerde ise yeşil politikalar benimsenmiştir ve buna bağlı uygulamalar tedarik zincirindeki tüm süreçlerde kabul edilir ve uygulanır. Bu üç yeşil yönetimsel yaklaşımın temel özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 1. Yeşil yönetimsel yaklaşımların temel özellikleri
Reaktif Yeşil Yaklaşım
|
Minimum kaynak kullanımı
Geleneksel organizasyon
yapısı
Bireysel inisiyatife
dayanan sorumluluklar
Mevzuatlara ve yasal
sorululuklara uymak için cevap stratejileri
Geri dönüşümlü ürünlerin
tedariği
Geri dönüşebilen ürünleri
etiketleme
|
Proaktif Yeşil Yaklaşım
|
Minimum kaynak kullanımı
Üst yönetim kararları
Fonksiyonel yaklaşım
Çevre politikalarına
yönelmek
Çevre denetimi yapmak
Geri dönüştürülebilir ve
yeniden kullanılabilirlik girişimlerinin başlaması
Yeşil parça ve yeşil
ürünlerin tasarımı
|
Değer Yaratıcı Yeşil Yaklaşım
|
Çevre yaklaşımlı
stratejik kararlar
Tedarik zinciri
uygulamaları
Sistematik çevre dostu
uygulamalar
Esnek modeller
Demonte edilebilir, geri
dönüştürülebilir, yeniden kullanılabilir ürünler tasarlama
Çevresel yaşam döngüsü analizi
Süreç, ürün ve hizmet
değerleme
Tedarikçilere atık
azatlımı ve çevreye duyarlılık için kararlar sunma ve takip etme
|
Günümüzde işletmelerin olmazsa
olmazı konumunda olan ve tüm iş süreçlerinin kalbinde yer alan Lojistik
Yönetimi; “Tedarik zinciri kanal yapısı
içerisinde görev yapan tüm aktörler (satıcı, aracı, lojistik hizmet
sağlayıcıları, tedarikçi, üretici, dağıtıcı, toptancı, perakendeci, tüketici
vb.) arasında, her türlü ürünün, malzemenin, kaynakların (hammadde, yarı mamul,
mamul, alt montaj parçaları, malzeme ve son ürün vb.), hizmetin ve bilgi
akışının, başlangıç noktasından (kaynağından) bitiş/tüketim noktasına kadar
(tersine lojistik ve tedarik zinciri) olan her iki yöne doğru olan hareketinin
en optimal ve en verimli şekilde, tüm yönetim süreçlerini (karar verme,
planlama, koordinasyon, eşgüdüm, uygulama, değerlendirme/denetim ve
etkileme/motivasyon) kapsayacak şekilde stratejik, taktik ve operasyonel
seviyelerde yönetilmesidir.
İşletmeler karlılık
amaçlı var olan canlı organizmalar olduklarından iş süreçlerinde minimum
maliyeti ve bununla doğru orantılı olarak da maksimum karlılığı hedefleyerek,
hem bir rekabet gücü elde etmek hem de yollarına devam etmek zorundadırlar.
Bunu yaparken de stratejik seviyede belirli kararları alırlar ve stratejiler
oluşturarak uygulamaya koyarlar. Bu stratejilerin başında işletmelerde yeşil
gücü oluşturan çevre yönetimi konsepti ve politikaları kapsamında, çevre dostu
olma ve çevreyi koruma uygulamaları gelmektedir. Bu gün işletmeler tarafından
bu uygulamaların hayata geçirilmesinde kullanılan en iyi yollardan (araçlardan)
bir tanesi yeşil lojistik ve yeşil tedarik zinciri yönetimi uygulamalarıdır.
Yeşil Lojistik, çevreye
en az zarar verecek şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla lojistik faaliyetlerin
çevre üzerindeki olumsuz etkilerini ölçmek ve bu etkileri en aza indirgemeye
çalışmaktır.
Yeşil lojistik uygulamalarına örnek
verecek olursak;
·
Ürünlerin küçük gruplar halinde
nakliyesinden ziyade daha büyük gruplar halinde taşınması,
·
Üretim ve sevkiyat için alternatif
çevre dostu yakıtlı araçların kullanılması (LPG, CNG vb.),
·
EURO 5’ e sahip araçların
kullanılması (çevre dostu motorlu araçlar),
·
Araçlara gürültü ve ses önleyicilerin
takılması,
·
Çevre dostu verimli ulaşım ve
dağıtım sistemlerinin kullanılması,
·
Genel paketleme işlemlerinin ve
kullanılan malzemelerin azaltılması,
·
Paketlemeler plastik malzeme yerine
geri dönüşümlü malzemelerin kullanılması,
·
Sürdürülebilir bir şekilde saf
(karışımsız) ürünlerin kullanılması,
·
Çevre dostu geri dönüşüm,
·
Personelin bilişsel ve duyuşsal
alanda eğitilmesi,
·
Müşterinin bilinçlendirilmesi,
·
Tersine lojistik programlarının
teşvik edilmesi vb. sıralayabiliriz.
Günümüzde
doğru ve ters yönlü tedarik zincirinin etkin, verimli ve çevre dostu olarak
yönetilmesi, zincirdeki her halkanın eş zamanlı ve anlık kontrolünün yanı sıra,
tersine lojistik ve yeşil lojistik uygulamaları olmadan mümkün
olmamaktadır. Tedarik zinciri yönetimi
kavramına “yeşil” sıfatının eklenmesiyle değeri ve kapsamı genişletilmiş ve
zincirin her bir basamağında çevre duyarlılığını içerecek şekilde yeniden
yapılandırılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Yeşil
tedarik zinciri yönetimi ile yeşil lojistik yönetimi paralele işleyen iki eş
zamanlı değer ve fayda yaratma süreci olup, bu süreç de yer alan birkaç önemli
yeşil güç uygulaması aşağıda belirtilmiştir;
Yeşil Satınalma: İşletmelerin satınalma faaliyetlerinde yeşil yaklaşım politikaları ve yeşil stratejilerine göre hareket etmesidir. Yani üretimde kullanacakları hammadde ve alt montaj parçalarından paketlemede kullanılacak malzemelere kadar geri dönüştürülebilir, yeniden kullanılabilir yada geri dönüşümü yapılmış malzemelerin satın alınması faaliyetlerini içerir. Bunun dışında üretimde kullanılacak makine ve cihazların alımlarında da çevreye daha az zarar verecek atık üreten ve daha az enerji harcayan teknolojiler tercih edilmelidir. Tedarik zincirini birinci, ikinci ve üçüncü kademe tedarikçileri de içine alan bir bütün olarak düşünecek olursak tedarikçilerin de bir bütünsellik anlayışı içinde çevreye duyarlılıkları takip ve kontrol edilmelidir.
Yeşil Üretim: Ürün tasarımı ve üretim süreçlerinin çevreye duyarlı olarak yapılmasıdır. Temel amacı ürünlerin tasarım aşamasından itibaren geri dönüşüm, yeniden üretim ve tekrar kullanım olanaklarının ele alınmasıdır. Ayrıca işletmelerin üretim esnasında atık oluşumunu, enerji ve hammadde kullanımını azaltacak şekilde bir uygulamaya gitmeleri gerekmektedir. Örneğin üretim esnasında ortaya çıkan atıklardan enerji elde eden ve bu enerjiyi tekrar üretimde kullanan işletmeler mevcuttur. Yeni nesil yeşil üretim anlayışı çerçevesinde bugün üretime yönelik Just-In-Time III ve Just-In-Time Lojistik III uygulamaları geliştirilmiştir.
Yeşil Dağıtım: Tedarik zincirinde ve lojistik yönetiminde optimal dağıtım ağının oluşturulması, hem dağıtım maliyetlerini minimize edecek hem de azalan mesafelerle birlikte taşıma yapan araçların ortaya çıkardığı kirliliği minimum düzeye indirgeyecektir. Bunun dışında taşımada kullanılacak araçların çevreye duyarlılığı ve kullanılan yakıt cinsi de burada etkili bir rol oynamaktadır.
Yeşil Paketleme: Ürünlerin
paketlenmesinde kullanılacak malzemelerin çevre dostu malzemeler olması
gerekmektedir. Paketlemenin geri dönüşümlü olarak tasarlanması işletmenin ekonomik
ve lojistik performansını olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca paketlemelerin
verimli bir şekilde yapılması (boyut, şekil) paketlemede kullanılan malzemeyi
azaltacak ve taşıma faaliyetlerinde azalmayı sağlayacaktır. İyi paketleme
sayesinde araçlar en iyi şekilde yüklenecek, sefer sayıları, yakılan yakıt
miktarı azalacaktır.
Tersine Lojistik: Bitmiş (son) ürün, hammadde, yarı mamul veya envanterdeki malzemelerin ve bunlara ilişkilin bilgilerin müşteri beklentilerine cevap vermesi veya uygun koşullarda bertaraf edilmesi (yenileme, yeniden üretim, geri dönüşüm, tekrar satış, bakım ve tamir) maksadıyla, kullanım noktasından başlangıç veya üretim noktasındaki depolara maliyet etkin ve verimli bir şekilde geriye doğru akışının sağlanması ve buna ilişkin hizmetin yönetimi sürecidir.
Tersine lojistik faaliyetleri ve
tersine tedarik zinciri faaliyetlerinin etkin, verimli, çevre dostu ve değer
yaratıcı bir yapıda gerçekleşmesi entegre ve iş birlikçi bir anlayışı gerekli
kılar. Bu gereklilik, üretim noktasında
(tesisinde) bulunan depolara çeşitli nedenlerle iade edilen son (bitmiş)
ürünlerin, burada yapılacak kalite kontrol, muayene, test ve analizleri sonucu
stratejik bir konuma dönüşür. Bu nedenle üretim noktasında (tesisinde) bulunan
depo tesisleri ve depo yönetimi yeşil tedarik zinciri sürecinin ana merkezini
oluşturur. Bu bağlamda bu depolardaki yönetim, işletmenin yeşil politikalar ve
stratejiler kapsamında tersine ve iade işlemler sonucu burada bulunan son
ürünlerin akibetine ilişkin, kritik kararların verildiği bir rasyonel ve
stratejik yeşil karar verme sürecini de kendine misyon (görev) edinmiştir. Söz
konusu bu kritik kararlara ilişkin birkaç örnek aşağıda yer almaktadır;
Geri Dönüşüm: Kullanılmış ürünlerin, bileşenleri ve komponentlerin bütün halde veya demonte edilerek bir takım işlemler sonucunda geri dönüşmüş ürünler elde edilmesidir. Burada orijinal malzeme özelliklerini ve fonksiyonelliğini yitirmekte ve geri dönüşmüş ürün tamamen başka bir ürün olarak ortaya çıkmaktadır.
Yeniden Kullanım: Kullanılmış ürünün, malzemenin, bileşenin,
aynen yeniden satılması, dağıtılması, kullanılması sürecidir. Ürün tüm özellik
ve fonksiyonelliğini korumakta ancak değerinde azalmalar meydana gelmektedir.
Yeniden Üretim: Kullanılmış ürün, malzemelerin kontrol
edilerek evsafını yitirmiş olan parçalarının yenileriyle değiştirilerek aynı
ürün/malzemenin meydana getirilmesi sürecidir. Bu durumda da orijinal ürün
özelliklerini ve fonksiyonelliğini aynen korumaktadır.
Bertaraf Etme: Yok edilmesi gereken ürün/malzemelerin ve bunlara ait parçaların,
üretim esnasında oluşan zararlı atıkların çevreye zarar vermeden ortadan
kaldırılması (yakma, gömme vb.) faaliyetleridir.
Sonuç
olarak; günümüzde küreselleşme sonucu ortaya çıkan, zorlu ve çetin rekabet
ortamı, çevre yasaları ve mevzuatı, müşteri gücü, işletmelerin sosyal ve
toplumsal sorumluluk faaliyetleri gibi etmenlerden dolayı işletmelerin yeşil
yönetimsel yaklaşımları ele almaları, bunlara bağlı olarak oluşturacakları
stratejik seviye kararları ile doğru yönlü veya ters yönlü lojistik yönetiminde
ve tedarik zincirinin her halkasında uygulamaya koymaları ve çevre duyarlılığı
konusunda işletme bilincini giderek artan seviyede oluşturmaları kaçınılmaz
hale gelmiştir. İş dünyası, sektörler,
işletmeler ve lojistik hizmet üreten firmalar üretim ve yönetimsel süreçlerde
çevreye duyarlılık gibi hassas ama bir o kadar da değer ve fayda yaratan
uygulamalara yönlenmeli, konuya ilişkin politika ve stratejiler geliştirmeli ve
kendilerini daima gelişime ve değişime açık tutmalıdırlar.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)